Eşlik etmek

Bir Klasik Türk müziği korosu ya da Türk Halk müziği korosu ezgisel-makamsal ve ritmik özellikleri ile öne çıkar.  Onlara eşlik eden sazlar veya saz grupları çoğunlukla ezgi cümlelerinin aralarında ezgiye benzer nağmelerle öne çıkarlar.  Bunun dışında, pedal sesi tutmaktan, yani koro-solistler şarkı söylerken enstrümanlar aynı sesi tekrarlamaktan öte bir eşlik söz konusu değildir.

Herhangi bir Klasik Batı Müziği konserine giderseniz, ya da bir şekilde izlerseniz,  ilk göze çarpan eşliklerin zenginliği ve katman katman oluşturdukları derinliktir.   Burada derinlikten kastım, aynı anda algılanabilen birden çok müziksel unsurdur;   örneğin aynı anda iki melodi ya da aynı anda bir melodi bir akor yazısı gibi...

Klasik Batı Müziği izleyen kişi bir süre sonra doğal olarak bir eşlik anlayışı ve kültürüne bilinçaltında ulaşır.  Rahmetli İsmet İNÖNÜ'nün klasik müzik merakı ile Atatürk'ün yanında iyi bir işlikçi olması arasındaki ilişki tesadüften de ötedir.  Batı'ya bakılırsa 'eşlik etmek' Batı toplumlarında öne çıkan bir yetenektir.

Örneğin, Barbara E. Holder ‘ın “Cognition in Flight: Understanding Cockpits as  Cognitive Systems” adlı Doktora tezinde ABD'de savaş helikopterlerinde pilot ve  copilot arasındaki ilişkiyi incelemiş.  Pilot eğitimi sırasında, helikopter  motorunun bozulduğu kabul edilip, simulator motoru durdurulur.  Pilotların  çok kısa süre içerisinde ikinci motoru devreye alması beklenir. .

 Kısa bir alıntı bu tezden: ------------------------
 An interaction analysis was developed to identify three system-level properties.  These properties are emergent interaction patterns I named coaching, dominance, and intersubjectivity. These patterns emerged from individual interactions in the system and were not produced by a single pilot. The data suggest these patterns influence system performance and flight safety.

Coaching occurs when one pilot transforms representations into statements that are supportive of a specific task of the other pilot, such as controlling the aircraft. During a coaching interaction there tends to be heavy flow of representations from the instrument panel to the copilot and then to the pilot.

A dominance interaction occurs when one pilot does everything—processes instrument representations, speaks, acts, decides, without assistance or concurrence from his partner. The other pilot tends to remain a passive partner even if he was not passive before. This pattern is often characterized by a unidirectional flow of representations centering on one pilot.

The last interaction pattern is intersubjectivity as the emergence of a shared understanding between pilots. Hutchins and Klausen (1996), documented the emergence of intersubjectivity between crewmembers flying a commercial airplane. These interactions occur when both pilots make relevant contributions in terms of speech and action to a joint activity.
--------------------------

Karışık ve büyük sistemleri yönetirken 'INTERSUBJECTIVITY' geliştirmezseniz, intersubjectivity
geliştirebilecek kafa yapısında insanlar yetiştiremezseniz toplum olarak, başarılı olma şansınız azalır.

Kültürümüzde baskınlık gereğinden çok fazladır.  Kültürümüzde çok ciddi bir 'EŞLİK YAPMA' yetersizliği
vardır.  Bunlar, LARGE SYSTEMS, COMPLEX SYSTEMS özellikleri taşıyan tüm sistemlerimizde ciddi sorunlara neden olmaktadır.

Hal böyleyken, Klasik Batı Müziği eğitimi veren ve icra eden kurumların desteklenmesi ve geliştirilmesi gerekir.  Tabii, bu kurumlarında Türk toplumuna özgü ve onun kolaylıkla benimseyebileceği sekuler ve dini eserler yaratmayı ihmal etmemeleri gerekir.  Burada rahmetli Adnan SAYGUN'un Yunus Emre Oratoryosu ile Türk kültürüne yaptığı olağanüstü katkıyı anmak zorundayım...