HAREKETİ GÖRMEK
Bakışınızı bu
görüntünün sol tarafındaki siyah noktaya sabitleyin. Fakat bekle! Önce bu
paragrafı okumayı bitirin. Sol noktaya bakarken şu soruyu yanıtlamaya çalışın:
Sağdaki nesne hangi yönde hareket ediyor? Çapraz olarak mı sürükleniyor, yoksa
yukarı ve aşağı mı hareket ediyor?
Unutma,
soldaki noktaya odaklan.
https://cdn.vox-cdn.com/thumbor/Cn-TTIqVy2GebdFEyX05yjrJXXs=/800x0/filters:no_upscale()/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_asset/file/19726869/illusion.gif
Bilinçli algı
fiziksel duyumdan ayrılmaktadır.
Görme
mekanizmamızın dışında, beynimizin ön kısımlarında gerçekleşen bir görsel analiz,
hesaplama ve tahmin dünyası var.
Gerçekliğin “hikayesinin” inşa edildiği yer burasıdır.
Yanlış
‘gördüklerimizi’ bilinçli olarak geçersiz kılamıyoruz. Çünkü yanlışlığın kaynağı bizden habersiz
yorum yapan beynimiz. Ama beynimizin
bize gerçeklik hakkında anlattığı hikayeler, yanlış olsalar bile son derece
ilgi çekicidir.
Gerçeğin
kendisini göremiyoruz. Görme yeteneğimiz gerçek dünyanın 100 milisaniye
gerisinde. Neden dünya hakkında bir
hikaye görüyoruz - bir hikaye – gerçeğin kendisi değil? Bunun nedeni, doğanın
evrimyasasının zihinlerimizi kusurlu hale getirmesi değil. Aslında değişen
koşullara bir uyumun soucu bu uyarlama.
"Sürekli
bombardımana tutulduğumuz bu olağanüstü büyük bilgi miktarını dikkatli bir şekilde işlemeyi
istemeyiz bile. Doğal olarak bunun için gerekli mekanizmalarada sahip değiliz. "
"Duyu
sistemleriyle ilgili kirli küçük sır, yavaş olmaları, gecikmeli olmaları, şu
anda ne olduğuyla değil, 50 milisaniye önce veya görme durumunda, yüzlerce
milisaniye önce ne olduğuyla ilgili olmalarıdır.
Böylece
beyin, hareketin yolunu hareket gerçekleşmeden önce tahmin eder. Bize nesnenin
nereye gittiği hakkında bir hikaye anlatır ve bu hikaye bizim gerçeğimiz olur.
"Hareket
eden nesneleri hareket yollarında yeterince ileride görüyoruz." Buradaki
illüzyon aslında işlevseldir. Bu illüzyon gecikmelerin üstesinden gelmemize ve nesneleri
oraya vardıklarında nerede olacaklarsa orada görmemize yardımcı oluyor.”
Bilinç olarak
deneyimlediğimiz şey, gerçekte olan, gerçekleşen değil, önceliklebir tahmindir. Gerçek duyusal bilgi sadece hata
düzeltme işlevi görür. "Her zaman duyusal bilgileri kullanıyor olsaydınız,
motor kontrolünüz üzerinde çok feci etkilere yol açacak şekilde hatalar
birikirdi". Beynimiz mümkün olduğu kadar çok tahminde bulunmayı sever,
sonra tahminler yanlış gittiğinde rotayı düzeltmek için duyularımızı kullanır.
Brian Resnick, The neuroscience of optical illusions, explained - Vox, Jun 22, 2020